پژوهشکده اکولوژی دریای خزرمجله آبزیان دریای خزر2زمستان 9620171222تعیین پارامترهای موثر برکیفیت آب رودخانه ارس به روش آزمون مولفه اصلی110115120FAحسن نصراله زاده سارویپژوهشکده اکولوژی دریای خزر0000-0003-1362-1036محمود رامینمدیرگروه تحقیقات اکولوژیک آبهای داخلی
موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشورفریبا واحدیپژوهشکده اکولوژی دریای خزرآسیه مخلوقکارشناس/تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی0000-0003-1362-1036مسطوره دوستدارموسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشورJournal Article20171215این مطالعه به تعیین پارامترهای موثر بر کیفیت آب رودخانه ارس به روش آزمون مولفه اصلی در سال 94-1395 پرداخته است. نمونه های آب طی 4 فصل، جمع آوری و به روشهای استاندارد (تیتراسیون و اسپکتروفتومتری) اندازهگیری گردید. در این مطالعه 13 پارامتر دمای آب، اکسیژن محلول (DO)، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی (BOD5)، اکسیژن خواهی شیمیایی (COD)، مواد جامد محلول (TDS)، کدورت، قلیاییت کل، دی اکسیدکربن، pH، فسفر معدنی (فسفات)، ازت آمونیمی، ازت نیتریتی، ازت نیتراتی بررسی گردید. نتایج نشان داد بر اساس آزمون مولفه اصلی شش پارامترهای در مولفه اول (با واریانس 34%) مشارکت داشتند و DO به همراه COD دارای بیشترین بار عاملی بوده و به عنوان پارامترهای اصلی مولفه اول انتخاب گردید. همچنین در مولفه دوم (با واریانس 23%) پارامترهای دی اکسید کربن و pH ، در مولفه سوم (با واریانس 16%) پارامترهای BOD5 به همراه نیتریت و در مولفه چهارم (با واریانس 12%) قلیاییت کل به عنوان پارامترهای اصلی مولفه اول انتخاب گردیدند. این مطالعه نشان داد که آزمون مولفه اصلی روش مناسب و کارا جهت تعیین پارامترهای موثر در کیفیت آب رودخانه و همچنین غالبیت منشاء های مختلف آلودگی است.پژوهشکده اکولوژی دریای خزرمجله آبزیان دریای خزر2زمستان 9620171222مقایسه خواص آنتیاکسیدانی عصاره الکلی دو جلبک Chlorella vulgaris و Spirulina Platensis در شرایط آزمایشگاهی1118115295FAمیر بابک تقوی تکیاردانش آموخته کارشناسی ارشد علوم و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامیشبنم حقیقت خواجویدانشکده علوم و مهندسی صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایرانرضا صفریمسئول بخش بیوتکنولوژی پژوهشکده اکولوژی دریای خزر0000-0003-2202-6140Journal Article20171210هدف از این مطالعه، ارزیابی خواص آنتی اکسیدانی عصارۀ الکلی جلبک های کلرلا ولگاریس و اسپیرولینا پلاتنسیس بوده است. جهت انجام آزمایش، سه غلظت 200، 400 و 600 میکروگرم بر میلی لیتر از عصاره اتانولی جلبک های مورد مطالعه، با استفاده از دو روش فعالیت چنگالی کنندگی رادیکال DPPH و قدرت احیاءکنندگی یون فریک (FRAP) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که افزایش غلظت برای هر جلبک با افزایش قدرت آنتیاکسیدانی همراه بوده بطوریکه در غلظت 600 میکروگرم بر میلی لیتر، مقادیرDPPH و FRAP برای اسپیرولینا به ترتیب 77/12 درصد و 0/46 در طول موج 700 نانومتر و برای کلرلا نیز 73/27درصد و 0/43در طول موج 700 نانومتر بوده است. به لحاظ قدرت آنتی اکسیدانی جلبک های مورد مطالعه و عوارض ناشی از مصرف آنتی اکسیدان های مصنوعی ( سرطان زایی) پیشنهاد میگردد که از عصاره های جلبکی بعنوان جایگزین آنتی اکسیدان های مصنوعی متداول، با انجام آزمایشات تکمیلی، در انواع مواد غذایی مورد استفاده قرار گیرد.پژوهشکده اکولوژی دریای خزرمجله آبزیان دریای خزر2زمستان 9620171222بررسی و شناسایی برخی باکتریهای شاخص و بیماریزای ماهی در آبهای منطقه جنوب شرقی دریای خزر (مازندران-گهرباران)1930115341FAزهرا یعقوب زادهپژوهشکده اکولوژی دریای خزر- ساری - ایران0000-0002-4002-6526رضا صفریپژوهشکده اکولوژی دریای خزر0000-0003-2202-6140حسن نصراله زاده سارویپژوهشکده اکولوژی دریای خزر0000-0003-1362-1036Journal Article20171010مطالعه حاضر با هدف بررسی شاخصهای آلودگی باکتریایی آب دریای خزر شامل کل کلیفرمها، کلیفرمهای مدفوعی، استرپتوکوکهای مدفوعی و باکتریهای بیماریزای ماهی در آب انجام گرفت. نمونهبرداری از لایه سطحی در 6 ایستگاه (در اعماق 5 و 10 متر)، بصورت ماهانه در منطقه گهرباران (دریای خزر) در سال 93-1392 انجام گرفت. دامنه تغییرات میانگین (SE±) کل باکتریها (CFU/100ml) در ماههای مختلف از 0/94± 9/122 هزار در آبان 92 تا 40/17±1300 در فروردین 93 نوسان داشت. دامنه تغییرات میانگین کلیفرم کل (CFU/100ml) از 48/1 ±102×8/1 در مهر 92 تا 16±16 در فروردین 93 ثبت شد. تغییرات میانگین کلیفرم مدفوعی (CFU/100ml) از حداکثر 33 ±40 در مهر 92 تا حداقل 7/4 ±5/5در فروردین 93 و تغییرات میانگین استرپتوکوک مدفوعی (CFU/100ml) در ماههای مختلف ازحداکثر 8/8 ±6/11در مهرماه 92 تا حداقل 7/1 ±8/1در فروردین ماه 93 ثبت شد. همچنین از تمام نمونههای آب دریا، باکتریهای بیماریزای سودوموناس، ویبریو، آئروموناس و اشریشیاکلی جداسازی گردید. با توجه به نتایج بدست آمده، تعداد باکتریهای شاخص در اکثر ایستگاههای مورد بررسی بیش از حد استاندارد بود. از طرف دیگر جمعیت باکتریهای شاخص هتروتروف نیز نسبتاً بالا بود که بیانگر کیفیت پائین آب میباشد. وجود باکتریهای مذکور زمینه رشد و تکثیر باکتریهای بیماریزا و زئونوز را افزایش داده و در نتیجه سلامت آبزیان و انسان به خطر میافتد. بنابراین جهت کاهش باکتریهای اندیکاتور و هتروتروف، بایستی ورود آلایندههای شاخص به رودخانههای منتهی به دریای خزر کاهش یابد و فاضلابها و پسابهای خروجی پس از تصفیه، مطابق استانداردهای زیست محیطی به رودخانه تخلیه گردند.پژوهشکده اکولوژی دریای خزرمجله آبزیان دریای خزر2زمستان 9620171222بررسی تاثیر نانو ذرات اهن در روند رشد میکرو جلبک دونالیلا سالینا تحت شرایط ازمایشگاهی3139115443FAشهرام شرفیدانشگاه آ؛زاد اسلامی واحد دامغان دانشکده میکرو بیولوژیعلی گنجیان خناریپژوهشکده اکولوژی دریای خزرهومن شجییدانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان دانشکده میکرو بیولوژیJournal Article20170925جلبکها در دنیای امروز مصارف و کاربردهای فراوانی دارند. در بسیاری از کشورها، جلبکها بخش عمدهای از اقتصاد را تشکیل داده و ارقام بزرگی از صادرات آنها به وسیلهی جلبکها تامین میشود. جلبک سبز دونالیلاDunaliella Salina و انواع گونه های آن از جمله میکروارگانیسم هایی می باشند که در تحقیقات بیوتکنولوزیکی بسیار مورد توجه محققان هستند. در این تحقیق اثر سه تیمار نانو ذرات آهن با غلظت های ( 75/0 ، 5/7 و 75) بر روند رشد میکرو جلبک دونالیلا در یک دوره رشد مورد بررسی قرار گرفت. برای این امر و مقایسه رشد آن، طی 12 روز و هر دو روز یکبار، شمارش نمونه ها در تیمارهای مختلف صورت گرفت . و نانو ذرات آهن در نتایج این بررسی نشان داد که بیشترین رشد سلولی دونالیلا سالینا در تیمار سوم با غلظت نانو ذرات آهن ( 75 میلی لیتر) به میزان (105 × 0/25 تعداد سلول در میلی لیتر) و کمترین رشد سلولی در شاهد به میزان( 105 × 8/10 تعداد در میلی لیتر) بوده است. میانگین تراکم سلولهای میکروجلبک دونالیلا سالینا در تیمار دو با شاهد در روز های ششم و هشتم اختلاف معنی داری وجود نداشت ( P>0/05 )،اما در روز های دیگر اختلاف معنی داری وجود داشته است ( P<0/05 ). در تیمارهای یک وسه در دوازده روز شمارش نشان داد بین تراکم تعداد سلول میکروجلبک دونالیلا سالینا در روزهای مختلف شمارش اختلاف معنیدار در سطح 95 درصد وجود داشت ( P<0/05 ). همچنین نرخ رشد و ضریب رشد ویژه نشان دهنده رشد بیشتر میکروجلبک دونالیلا سالینا در تیمار سه بود و تیمارهای دیگر نسبت به شاهد رشد بیشتری داشتند. <br /> کلمات کلیدی: میکرو جلبک، دونالیلا ،رشد سلولی، نانوذرات آهن، نرخ رشدپژوهشکده اکولوژی دریای خزرمجله آبزیان دریای خزر2زمستان 9620171222بررسی پراکنش و تنوع گونه ای ماهیان در رودخانه هراز4354115921FAمحمد علی افرائی بندپیعضو هئیت علمی پژوهشکده اکولوژی دریای خزرحسن نصراله زاده سارویپژوهشکده اکولوژی دریای خزر0000-0003-1362-1036محمود رامینمدیرگروه تحقیقات اکولوژیک آبهای داخلی
موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشورسامره باقریسازمان نظام مهندسی کشاورزیروح اله اسماعیلیمحیط زیست مازندرانJournal Article20171225این پژوهش در دو فصل تابستان و پاییز در سال 1393 انجام شد. نمونه برداری از ماهیان در 7 ایستگاه و با استفاده از دستگاه الکترو شوکر با قدرت 3/2 کیووات صورت پذیرفت. هدف از این پژوهش بررسی اثرات برداشت شن و ماسه بر روی تراکم و تغییرات شاخص تنوع گونه ای ماهیان رودخانه هراز میباشد . نتایج نشان داد که میزان تنوع گونه ای از بالادست رودخانه به پایین دست رودخانه افزایش یافت بطوری که میزان آن به ترتیب برابر با 55/0 و 83/2 بود. اختلاف معنی داری از نظر تنوع گونه ای در ایستگاههای مختلف وجود داشت (05/0>p). نتایج حاصل از بررسی بعمل آمده بر روی جمعیت ماهیان در رودخانه هراز نشان داد که ماهی قزل آلای رنگین کمان غالب جمعیت ماهیان در بالادست رودخانه را داشت که می تواند رقیب غذایی برای گونه بومی قزل آلای خال قرمز شده است. همچنین ماهیان صید شده از خانواده کپورماهیان از تنوع گونه ای و تراکم پایینی نسبت به گذشته برخودار بودند بطوری که از گروه گونه های باربوس ماهیان هیچ نمونه ای صید نشد و سایر گونه ها مثل سفید رودخانه ای (Squalius cephalus)، سیاه ماهی (Capoeta capoeta) ، ماهی خیاطه (Alburnoides eichwaldii)، و قزل آلای خال قرمز (Salmo fario) از تراکم بسیار پایینی برخوردار بودند که این امر می تواند به دلیل فعالیت پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان (Onchorhynchus mykiss)، افزایش فعالیت بی رویه کارگاههای برداشت شن و ماسه، عدم توجه به نصب دستگاه فیلتراسیون جهت شستشوی سنگ ها ، کمبود استخرهای مناسب رسوب گیر، افزایش کدورت آب و تاثیر آن بر روی تخم و لارو بچه ماهیان باشدپژوهشکده اکولوژی دریای خزرمجله آبزیان دریای خزر2زمستان 9620171222بررسی میزان آلودگی کلیفرمی رودخانه حویق در غرب استان گیلان5566116303FAسپیده خطیب حقیقیکارشناس ارشد آزمایشگاه - پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی - موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور0000-0002-1587-8022احمد قانعمربی پژوهشی - پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی ، مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشورJournal Article20171212رودخانه ها به عنوان یکی از منابع اساسی تأمین آب برای مصارف گوناگون از جمله کشاورزی، شرب و صنعت مطرح می باشند. از اینرو پایش کیفیت این منابع با توجه به خشکسالی های اخیر و توسعه شهری و روستایی یکی از وظایف مهم در حیطه مدیریت محیط زیست محسوب می گردد. رودخانه حویق یکی از رودخانه های مهم استان گیلان محسوب می شود که در مسیر خود با عبور از مناطق کشاورزی و شهری انواع آلاینده ها را در خود جمع نموده و در نهایت به دریای خزر می ریزد. هدف از این مطالعه بررسی شاخص آلودگی کلیفرمی و فکال کلیفرم در رودخانه حویق در استان گیلان بر اساس ورود فاضلاب های شهری و صنعتی به این رودخانه می باشد. بررسی آلودگی میکروبی در یک دوره یک ساله و هر فصل یکبار انجام گرفت. تعیین آلودگی کلیفرم کل و مدفوعی با روش MPN انجام شد. نمونه برداری از لایه سطحی آب و رسوب (بستر) رودخانه در ایستگاههای منتخب در بالادست، وسط رودخانه و مصب صورتگرفت. نتایج حاصله نشان داد که بیشترین میزان آلودگی در مصب (آب و رسوب) بوده است. در مجموع، بیشترین میانگین آلودگی لایه سطحی آب، کلیفرم کل و کلیفرم مدفوعی در فصل تابستان بترتیب به تعداد 85/83 و 21/66 در100 میلی لیتر و در رسوب کلیفرم کل و کلیفرم مدفوعی بترتیب به تعداد 106/83 و 35/83 در100 میلی لیتر ثبت شد. در این فصل با بالا رفتن درجه حرارت محیط و افزایش رشد و تکثیر باکتریها ، اخذ مواد غذایی و رقابت نیز بیشتر میشود. در مناطق مصبی بدلیل جریان آرام آب رودخانه و ورود ضایعات مراکز شهری وکشاورزی به آنها، تغییرات محسوسی در فاکتور آلودگی آب رودخانه نسبت به ایستگاههای دارای دبی زیاد، وجود داشت.