جهت ارزیابی عوامل مؤثر بر مدیریت مزارع تکثیر و پرورش ماهیان قزل آلای رنگین‌کمان در منطقه هراز طی چهار فصل در سال 1397، اطلاعات مربوط به وضعیت بهداشت و پرورش ده مزرعه واقع در حاشیه رودخانه هراز در پایان هر فصل بصورت پرسش‌نامه جمع آوری شد. بر اساس نتایج، تنها چهار دوره آموزشی طی یک سال در سابقه مدیر یا مسئول فنی وجود داشت و مدرک مدیران فنی مزارع لیسانس و بالاتر بود ولی تعداد آن‌ها از بهار تا زمستان کاهش داشت. همچنین توزیع کمی تعداد، مساحت و حجم استخرهای پرورش در هر مزرعه و میزان تولید نیز طی بهار تا زمستان روند نزولی داشت. تمام مزارع مورد بررسی در کنار استفاده از آب رودخانه، از آب چاه (زهکش رودخانه)، چشمه و آبشار استفاده می‌کردند. بیش از 50% از مزارع مورد بررسی انبار مناسب نگهداری مواد غذائی و داروئی داشتند. کلیه مزارع فاقد برنامه منظم نمونه برداری برای ارزیابی سلامت ماهیان بوده و واجد پیشینیه آلودگی طی دوره بررسی بودند. در یک نگاه کلی بیماری دهان قرمز در 70%، ساپرولگنیازیس در 60 – 30% و زخم‌های جلدی و خوردگی باله در 60 – 30% مزارع در فصول مختلف مشاهده شد. گل آلودگی مهم‌ترین معضل آب مزارع بود که در 50 – 100% مزارع در فصول مختلف وجود داشت. بیشترین تلفات ماهیان در دامنه سنی 5 – 20 ماهه و میزان تلفات براساس فصول به ترتیب در تابستان> پاییز> بهار> زمستان بود. همچنین بروز مسمومیت ناشی از بالا بودن میزان پراکساید و ازت فرار یکی از دیگر عوامل معرفی شده در تلفات بود. مهم‌ترین فعالیت‌های درمانی انجام شده ضد عفونی و درمان بعلاوه ضد عفونی بود. به نظر می‌رسد توجه به کیفیت آب و خوراک مصرفی و نیز داشتن یک برنامه منسجم کنترل بهداشتی بتواند کمک فراوانی به کاهش مخاطرات و خسارات اقتصادی ناشی از تلفات ماهیان در مزارع هراز بنماید.
)